Anka kuşu, nesli uzun yıllar öncesinde tükenmiş ve ismi masalları süslemiş bir kuş çeşidi olarak bilinmektedir. Anka, yüzyıllardır farklı iklimlerde ve kültürlerde değişik adlarla anılmaktadır. Latince de phoenix adıyla anılan Anka kuşu eski Yunancada da bilinen ve ismi geçen kuş türü Arapçada Anka adı ile anılmaktadır. Pek çok değişik kültürlerin efsanelerinde geçmişten bu günümüze kadar gelen ve ‘'zümrütü Anka” adı ile anılan bu kuşun milattan önceki zamanlarda var olduğu ve sonrasında ise neslinin tükendiği kabul edilmektedir.
Arap ülkelerinde Anka adıyla anılan bu kuş çeşidi uzun yıllar sonrasında Türk mitolojisinde ise zümrütü Anka kuşu olarak adlandırılmıştır. Tarihsel olarak bakıldığın da pers uygarlığına değin uzanan bir geçmişe sahip olan Anka kuşunu persler simurg kuşu olarak tanımışlardır. Pers uygarlığından çok daha önceki eski zamanlarda da adından söz edildiği bilinmektedir. Pek çok değişik antik toplumlarda adının Tuğrul olarak geçtiği bilinmektedir.
Geçmişten günümüze kadar binlerce yıldır çok değişik ve farklı kültürlerde tanınması ve anılmasından dolayı günümüzde de pek çok tarihçi ve arkeologun Anka kuşunun efsanelerde yaşayan hayali bir kuş olmadığını ve varlığını kabul etmelerine sebep olmuştur. Farklı kültürlerde ve zamanlarda var olan efsanelerde adı geçen Anka kuşu ile ilgili oldukça farklı söylentiler vardır. Eski Yunan kültüründe Habeş diyarında var olduğu ve yaşadığına inanılmaktadır.
Anka kuşu hakkındaki en önemli bilgiler ömrünün çok uzun olması ve büyüklüğünün kartaldan daha iri olduğudur.
Genellikle değişik zamanlarda ve kültürlerde farklı şekillerde anılmış olsa da bilinen özellikleri ateş kırmızı bir renginin olduğu ve tüylerinin özellikle de boyun bölgesinin oldukça parlak olduğu söylenmektedir. Anka kuşu ile ilgili söylenen tek ortak özellik, geçmişten günümüze bilinen ateşle yeniden hayat bulmasıdır. Bu özelliği sebebiyle pek çok inanışta ve kültürde oldukça büyük bir yer alan Anka kuşu yüz yıllar sonrasında günümüzde bile yeniden hayat bulmanın ve doğuşun simgesidir.
Yüzyıllar öncesinden bugüne kadar gelen efsanelerden bilindiği gibi Anka kuşu oldukça uzun ömrünün sonlarına yaklaştığında öleceğini anlayarak kendisi için bir yuva hazırlar. Bu özel yuva için gerekli olan kuru dalları bir araya getirerek yuvasını inşa eder ve yuvayı çok özel bir sıvı ile sıvayarak yuvaya yerleşir ve kızgın güneş ışıklarıyla bu özel yuvanın tutuşmasını bekler. Güneş ışıklarının etkisiyle tutuşarak yanan yuvanın içinde kendisini de yakarak alevlerle yeniden hayat bularak doğan Anka kuşu yuvanın yanmasının ardından yanmış küllerin içinde bir yumurta meydana gelir ve bu yumurta sayesinde Anka kuşu küçük bir yavru olarak hayat bulur ve yeniden doğar.
Kendi küllerinden yeniden hayat bulan Anka kuşu, birçok değişik inanışlarda diriliş simgesi olarak benimsenmiş ve kabul görmüştür. Sanatsal figürlerde de günümüzde dövme olarak da oldukça yaygın olarak kullanılan Anka kuşu simgeleri mevcuttur.
